دیپلماسی علم و فناوری: چهارچوبی نظری و پیشنهادهایی عملی

حوزه دیپلماسی علم و فناوری همچنان دارای قلمروی نوپایی است و ادبیات قابل توجهی از آن نیز در متون علمی و پژوهشی دنیا تاکنون منتشر نشده است؛ از این رو، گردآوری و سامان بخشیدن به مفاهیم مرتبط به این حوزه، یکی از بایسته‌هایی است که باید در حوزه نظری صورت گیرد و این امر یکی از کاربردهای اصلی تحقیق حاضر است. در این نوشتار، ضمن معرفی حوزه نوظهور دیپلماسی علم و فناوری و معرفی دو رهیافت کلی «علم‌وفناوری‌محور» و «دیپلماسی‌محور» در مطالعات ناظر به آن، بیان ضرورت‌های این حوزه برای کشورمان، و بررسی تجارب برخی کشورهای فعال در این راستا (آمریکا، انگلستان، آلمان، فرانسه و ژاپن)، یک چهارچوب نظری با شش محور اصلی «علم و فناوری»، «علوم سیاسی»، «اقتصاد»، «حقوق»، «ارتباطات» و «مطالعات بنیادی» به همراه اجزاء هر محور ارائه شده است. در نهایت نیز از این چهارچوب به منظور ارائه پیشنهاداتی اجرایی، در راستای ارتقاء دیپلماسی علم و فناوری کشور استفاده شده است. واژه‌های کلیدی: دیپلماسی علم و فناوری، سیاست‌گذاری علم و فناوری، علوم سیاسی، تجارب کشورها، چهارچوب مفهومی، تفکر میان‌رشته‌ای.